Քաղցկեղի համաճարակաբանությունն աշխարհում

Քաղցկեղի համաճարակաբանությունն աշխարհում

Ըստ առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության՝ քաղցկեղը հիվանդությունների խումբ է, որոնց դեպքում տեղի է ունենում ոչ նորմալ բջիջների անվերահսկելի աճ և տարածում: Ներկայումս առկա է ոչ ինֆեկցիոն հիվանդությունների համաճարակաբանության հայեցակարգ, որոնք ներառում են չարորակ ուռուցքները:

Մահացությամբ առաջին տեղում սիրտանոթային հիվանդություններն են, որոնք մահվան պատճառ են դառնում 31 %-ի դեպքում, իսկ չարորակ ուռուցքները գտնվում են երկրորդ տեղում՝ 16 % ցուցանիշով:

Համաճարակաբանները նշում են, որ այժմ աճում է քաղցկեղի տարածվածությունն ամբողջ աշխարհում: Որոշ հետազոտողներ սա կապում են ախտորոշիչ հետազոտությունների բարելավման և բուժառուների՝ գրանցամատյաններում գրանցվելու հետ։

Հիվանդության և մահացության դեպքերի բաշխումն աշխարհում Օրինակ՝ 2018 թ.-ին աշխարհում գրանցվել է հիվանդության 18.1 միլիոն դեպք։ Քաղցկեղի պատճառով մահացությունների մեծ մասը գրանցվում է ասիական մայրցամաքում: Եվրոպայում ապրում է աշխարհի բնակչության միայն 9 %-ը, բայց նրա մոտ մեկ քառորդը (23 %) տառապում է քաղցկեղով: Ամերիկային բաժին է հասնում դեպքերի 21 %-ը՝ 14 % մահացությամբ:

Քաղցկեղի համաշխարհային մոդելներ
Աշխարհում կա քաղցկեղի տեղայնացման փոփոխականություն: Օրինակ, շագանակագեղձի քաղցկեղը 105 երկրներում ամենատարածված ուռուցքն է, որին հաջորդում է թոքերի քաղցկեղը՝ 37 երկրներում, և լյարդի քաղցկեղը՝ 13 երկրներում:

Որոշ ուռուցքների տարածումը բնորոշ է որոշակի շրջաններում: Այսպիսով, լյարդի քաղցկեղը ավելի տարածված է Աֆրիկայի երկրներում, իսկ շրթունքների ու բերանի քաղցկեղը՝ Հարավային Ասիայում, հատկապես Հնդկաստանում:

Թոքերի քաղցկեղը շատ երկրներում մահացության հիմնական պատճառն է՝ համապատասխան բուժման պակասի պատճառով:
Աշխարհի կանանց բնակչության շրջանում՝ հատկապես զարգացած և զարգացող երկրներում, ամենատարածվածը կրծքագեղձի քաղցկեղն է՝ 180 երկրներից 154-ում, իսկ մնացած 36 երկրներում տարածված է
ցերվիկալ ուղիների քաղցկեղը:

Աշխարհի գրեթե բոլոր շրջաններում քաղցկեղի տարածվածությունը տատանվում է սեռից ելնելով․ տղամարդկանց շրջանում
քաղցկեղն առավել տարածված է։ Եթե տղամարդկանց մոտ ցուցանիշը կազմում է 218, 6՝ 100 հազարից, ապա կանանց մոտ`182.6. այսինքն 20 %-ով պակաս: Կան տղամարդկանց քաղցկեղի չափազանց մեծ դեպքեր ունեցող շրջաններ: Այսպիսով, ուսումնասիրությունները հաստատում են, որ քաղցկեղը արդի խնդիր է բժշկության մեջ։ Դա պայմանավորված է մահացության աճով, քաղցկեղի առաջնային դեպքերի նկատմամբ անուշադրությամբ, բուժման անբավարար արդյունքներով և բնապահպանական անբարենպաստ գործոնների շարունակական հետևանքներով:

Աշխարհում քաղցկեղի ամենատարածված ձևերն են՝ թոքերի քաղցկեղը, կրծքագեղձի քաղցկեղը, շագանակագեղձի քաղցկեղը, ստամոքսի քաղցկեղը, արգանդի պարանոցի քաղցկեղը և լյարդի քաղցկեղը:

Որոշ տարածաշրջաններում չարորակ ուռուցքների տարածման հիմնական տեղեկատվության իմացությունը նպաստում է կանխարգելիչ միջոցառումների ժամանակին անցկացմանը, որոնք ուղղված են քաղցկեղի զարգացման դեպքերի, հնարավոր պաթոգենետիկ կողմերի կրճատմանը:

Աղբյուրը
 
Բաժանորդագրվեք նաև մեր․ Տելեգրամյան ալիքին , Ֆեսբուքյան էջին, Ինստագրամյան էջին, Յութուբյան ալիքին