Բեղմնականխում և անպտղություն. կա՞ արդյոք կապ

Ժամանակակից բժշկությունը հավաստիացնում է, որ բեղմնականխման տարատեսակ միջոցներն անվնաս են ճիշտ կիրառման դեպքում, հարմար և բավականին արդյունավետ: Արդյո՞ք դրանք իսկապես անվնաս են և հետագայում չեն հանգեցնի անպտղության: Փորձենք հասկանալ:

Բեղմնականխման միջոցները բազմազան են, ներառում են և՛ դեղորայք, և՛ մեխանիկական հարմարանքներ, և՛ քիմիական տարատեսակ նյութեր, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի իր կողմնակի ազդեցությունները, առավելություններն ու թերությունները:

Պատնեշային հակաբեղմնավորման միջոցներ

Պատնեշային հակաբեղմնավորիչների էությունը սերմնաբջջի համար մեխանիկական պատնեշ ստեղծելն է, որպեսզի այն չներթափանցի հեշոցի մեջ: Դրանցից են թասակները, սպունգները, դիաֆրագմաները, կանանց և տղամարդկանց պահպանակները: Ճիշտ կիրառման պարագայում պահպանակների առավելություններն ակնհայտ են՝

• 90-95%-ով պաշտպանում են անցանկալի հղիությունից,
• 90%-ով նվազեցնում են սեռավարակներով վարակվելու հավանականությունը,
• հնարավոր է օգտագործել սերմնաբջջի նկատմամբ ալերգիկ ռեակցաների և իմունաբանական անպտղության բուժման ժամանակ,
• կատարյալ են անկանոն սեռական կյանքի պարագայում,
• համեմատաբար մատչելի են գնային առումով:

Թերությունները՝

• սեռական հարաբերության ընթացքում պատռվելու վտանգ (սխալ օգտագործման կամ ժամկետն անց լինելու հետևանքով),
• սեռական ակտի ընթացքում զգայունակության նվազում,
• սպերմիցիդների կամ լատեքսի նկատմամբ ալերգիկ ռեակցիաների առաջացման հավանականություն:

Հեշտոցային դիաֆրագմաները և հեշտոցի պարանոցի թասակներն այնքան էլ արդյունավետ չեն, կարող են ալերգիկ ռեակցիաներ առաջացնել, անհարմարություն պատճառել, և որոշ դեպքերում ընտրում ու տեղադրում է բժիշկը: Միակ դրական կողմը բազմակի օգտագործման հնարավորությունն է:

Ինչպես տեսնում ենք, հակաբեղմնավորման պատնեշային միջոցները ոչ մի կերպ չեն նվազեցնում կանանց և տղամարդկանց ֆերտիլությունը, քանի որ ինքնին չեն կարող ազդել վերարտադրողական առողջության վրա:

Այդուհանդերձ, եթե պահպանակները հրաշալի միջոցներ են վարակիչ-բորբոքային հիվանդությունների կանխարգելման հարցում, ապա դիաֆրագմաները, թասակները և սպունգները չեն պաշտպանում դրանցից, ինչը որոշ դեպքերում կարող է հանգեցնել անպտղության:

Ներարգանդային պարույրներ

Ներարգանդային պարույրները ժամանակակից բեղմնականխման ամենաարդյունավետ (97%) միջոցներից են: Արգանդի խոռոչում պղինձ պարունակող մի փոքրիկ սարք են դնում, որն անբարենպաստ միջավայր է ստեղծում ձվաբջիջների և սերմնաբջիջների գոյատևման համար, դժվարեցնում է ձվաբջջի բեղմնավորումը և կանխում պտղաձվի ամրացումն արգանդի լորձաթաղանթին: Պարույրի որոշ տեսակներ լրացուցիչ պարունակում են լևոնորգեստերոլ հորմոն, որը բուժիչ ազդեցությամբ է օժտված (կիրառվում է միոմաների, ադենոմիոզի, էնդոմետրիոզի և նախադաշտանային համախտանիշի դեպքում) և մեծացնում է մեթոդի արդյունավետությունը:

Առավելությունները՝

• ազդում են անմիջապես տեղադրելուց հետո,
• բեղմնականխիչ ազդեցությունը պահպանվում է մինչև 6 տարի,
• հղիանալու հավանականությունը խիստ փոքր է, ուստի հարկ չի լինում դիմել նաև այլ միջոցների,
• կարող են կիրառվել բազմաթիվ հիվանդությունների առկայության պայմաններում, 
• համեմատաբար մատչելի է գնային առումով (հաշվի առնելով, որ ազդեցությունը պահպանվում է մի քանի տարի): 

Թերությունները՝

• ներարգանդային պարույրները չեն պաշտպանում սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակներից, ուստի հարմար չեն սեռական զուգընկերների հաճախակի փոփոխման դեպքում, 
• կարող են նպաստել ցավոտ դաշտանի և առատ դաշտանային արտադրության, 
• հնարավոր է, որ պղնձից ալերգիկ ռեակցիաներ առաջանան,
• ունեն մի շարք հակացուցումներ (օգտագործումը ցանկալի չէ երբևէ չծննդաբերած կանանց համար և վարակիչ-բորբոքային հիվանդությունների դեպքում), 
• հղիանալու կարողությունը վերականգնվում է պարույրը հեռացնելուց 3-6 ամիս անց, 
• որոշ դեպքերում հնարավոր է, որ պարույրն ինքնաբերաբար դուրս գա:

Ամենատհաճն այն է, որ պարույրն օտար մարմին է, որ ազատ մուտք է ապահովում վարակների համար: Դա կարող է հանգեցնել արգանդի խոռոչի լորձաթաղանթի և ֆալոպյան փողերի բորբոքման, դաշտանային ցիկլի խանգարման, բարորակ ուռուցքների առաջացման, էնդոմետրիտի, արտարգանդային հղիության և անպտղության:

Հորմոնային բեղմնականխում

Հորմոնային բեղմնականխման մեթոդը (ներառում է օրալային բեղմնականխիչներ, հորմոնային օղակներ, ներարկումներ և իմպլանտներ) հիմնված են ձվազատումը ճնշելու վրա, ինչը կատարվում է հորմոնների միջոցով: Միևնույն ժամանակ հորմոնների ազդեցությամբ արգանդում խանգարվում է արգանդի լորձաթաղանթի՝ էնդմետրիումի լիարժեք վերափոխումը, ինչը ձվաբջջին թույլ չի տալիս ամրանալ արգանդի պատին, եթե այնուամենայնիվ բեղմնավորվել է:

Առավելությունները՝

• ճիշտ ընտրության դեպքում արդյունքը մոտ է 100%-ի, 
• այսպիսի բեղմնականխիչները կիրառվում են նաև գինեկոլոգիական մի շարք հիվանդությունների բուժման նպատակով, 
• որոշ տեսակներ կարող են կիրառվել նաև ծննդաբերությունից հետո և կրծքով կերակրման շրջանում,
• դադարեցնելուց հետո բազմապտուղ հղիության հնարավորությունը մեծանում է:

Թերությունները՝

• արդյունքի հնարավոր է հասնել միայն սահմանված սխեմայով պարբերաբար ընդունման դեպքում (սա վերաբերում է միայն օրալային բեղմնականխիչներին), 
• օգտագործման առաջին ամիսներին, երբ օրգանիզմը դեռևս հարմարվում է հորմոններին, խորհուրդ է տրվում օգտվել բեղմնականխման լրացուցիչ մեթոդներից, 
• խորհուրդ չի տրվում օգտագործել ծխող կանանց և մի շարք թերապևտիկ հիվանդությունների դեպքում, 
• մի շարք դեղամիջոցներ կարող են նվազեցնել հորմոնային բեղմնականխման արդյունավետությունը, 
• երբեմն կողմնակի հետևանքներ են ի հայտ գալիս միջդաշտանային քսվող արտադրության կամ արնահոսության տեսքով, 
• չեն պաշտպանում սեռավարակներից, 
• թանկ արժեն, 
• այս միջոցների սխալ ընտրության դեպքում հնարավոր է, որ հորմոնային լուրջ խանգարումներ և պտղաբերության խնդիրներ ի հայտ գան, իսկ դա նշանակում է, որ հորմոնային բեղմնականխումն այնքան էլ ապահով չէ, ինչպես թվում է առաջին հայացքից:

Քիմիական միջոցներ

Սրանց շարքին են պատկանում տարատեսակ մոմիկները, քսուքները, գելերը և տամպոնները, որոնք համակողմանի ազդեցությամբ միջոցներ են, տեղադրվում են հեշտոցում, ունեն հակամանրէային, հակաբորբոքային և հակաբեղմնավորիչ ազդեցություն: Արդյունավետությունն առանց լրացուցիչ միջոցների 80% է:

Առավելությունները՝

• թողնում են բացառապես տեղային ազդեցություն, ինչը թույլ է տալիս խուսափել կողմնակի հետևանքներից, 
• կարող են օգտագործել նաև կրծքով կերակրող կանայք, 
• մատչելի են գնային աումով: 

Թերությունները՝

• դրանց ազդեցությունը չեզոքանում է ալկալիների առկայության դեպքում, այդ պատճառով էլ սեռական հարաբերությունից առաջ և հետո չի կարելի սեռական օրգանները լվանալ օճառով, 
• անհրաժեշտ է խստորեն հետևել օգտագործման ձևին, քանի որ սխալ օգտագործումը բազմակի մեծացնում է հղիանալու հավանականությունը, 
• որոշ տեսակներին օրգանիզմը հարմարվում է, և կորցնում են արդյունավետությունը, 
• ալերգիկ ռեակցիաներ են առաջացնում, 
• հաճախակի օգտագործումը հանգեցնում է հեշտոցի միկրոֆլորայի խանգարման (դիսբիոզի՝ դիսբակտերիոզի առաջացման), ինչը հետագայում կարող է նպաստել արգանդի և արգանդի հավելումների բորբոքման, վատագույն դեպքում՝ անպտղության:

Ինչպես ընտրել բեղմնականխման միջոցը և չվնասել առողջությանը

Ժամանակակից ցանկացած բեղմնականխիչ միջոց անհերքելի առավելություններ ունի չպաշտպանված սեռական հարաբերության և հղիության ընդհատման հետ համեմատած, սակայն այնուամենայնիվ ոչ բոլոր մեթոդներն են անվնաս կնոջ վերարտադրողական առողջության համար: Այդ պատճառով էլ նախքան բեղմնականխման այս կամ այն միջոցն ընտրելը այցելեք մանկաբարձ-գինեկոլոգի: Միայն նա կկարողանա ճիշտ գնահատել ձեր ներկայի առողջական վիճակը, հայտնաբերել հակացուցումները և նշանակել ձեզ համապատասխանող լավագույն միջոցը:

Հատուկ ուշադրություն դարձրեք հորմոնային պատրաստուկների նշանակմանը. դրանք կարելի է ընտրել միայն ձեր հորմոնային վիճակն ու արյան ցուցանիշներն ուսումնասիրելուց, ինչպես նաև ՈՒՁՀ-ից հետո:

Աղբյուրը