Ի՞նչ է ցելիակիան, և ինչպե՞ս կարելի է այն բուժել

Ի՞նչ է ցելիակիան, և ինչպե՞ս կարելի է այն բուժել

Ցելիակիան կամ գլյուտենային հիվանդությունը պաթոլոգիա է, որի դեպքում մարդու իմունային համակարգը հացահատիկների մեջ առկա սպիտակուց գլյուտենը համարում է վտանգավոր, և նրա դեմ արտադրում է հակամարմիններ: Սա հանգեցնում է աղիքների բորբոքման և նրա կառուցվածքի փոփոխության, մարսողության վատթարացման և տհաճ ախտանիշների առաջացման:

Որո՞նք են ցելիակիայի ախտանիշները

Հիվանդությունը կարող է ընթանալ շատ թեթև կամ չափազանց ծանր: Երբեմն ընդհանրապես բացակայում են ախտանիշները, իսկ պաթոլոգիան ախտորոշվում է պատահական՝ այլ հետազոտության

ժամանակ։ Ծանր ընթացքի դեպքում առաջանում են նման ախտանիշներ՝

• փորլուծություն

• ցավ որովայնում

• փորափքանք

• ստամոքսի մարսողական խանգարում, որը դրսևորվում է այրոցով, հագեցվածության զգացումով, բերանի դառը համով,

• փորկապություն,

• փսխում,

• հոգնածության զգացում , որն առաջանում է սակավարյունության զարգացման պատճառով,

• հանկարծակի նվազում է մարմնի քաշը,

• մաշկի վրա առաջանում է ցան և քոր,

• ձեռքերի թմրություն,

• հավասարակշռության, խոսքի խանգարում,

• ձեռքերի և ոտքերի այտուցներ,

Ինչո՞ւ է առաջանում ցելիակիա հիվանդությունը

• Ժառանգականություն

Հետազոտողները հայտնաբերել են գեն, որի կրման դեպքում մեծ է ախտանիշների առաջացման վտանգը:

Բացի այդ, այն ընտանիքներում, որտեղ ծնողները հիվանդ են ցելիակիայով, հիվանդությունը երբեմն դրսևորվում է նաև երեխաների մոտ:

• Շրջակա միջավայրի գործոններ

Եթե երեխան սկսում է ուտել գլյուտեն պարունակող ուտելիք մինչև երեք ամսականը կամ սնվում է արհեստական սննդով, ապա հիվանդության զարգացման վտանգը մեծանում է։ Այն կարող է նաև առաջանալ, եթե մանկության տարիներին անձը վարակվել է ռոտավիրուսով։

• Այլ խանգարումներ

Հիվանդության զարգացման վտանգն աճում է, եթե առկա են նման հիվանդություններ՝ 1-ին կարգի շաքարային դիաբետ, վահանագեղձի պաթոլոգիաներ, էպիլեպսիա, Դաունի և

Թյորների համախտանիշներ։

Որքանո՞վ է վտանգավոր ցելիակիան

Որոշ ժամանակ անց հիվանդությունը կարող է հանգեցնել նման հետևանքների.

• Օստեոպորոզ կամ ռախիտ

Դրանք զարգանում են և՛ մեծահասակների, և՛ երեխաների մոտ, քանի որ վիտամին D-ն և կալցիումը չեն ներծծվում աղիքներ։

• Անպտղություն և վիժում

Պատճառը վիտամին D-ի անբավարարությունն է:

• Լակտոզայի անհանդուրժողականություն

• Քաղցկեղ

Եթե հիվանդը սննդակարգից չի բացառում գլյուտենը, ապա առաջանում է քրոնիկ բորբոքում, ինչի պատճառով էլ աճում է չարորակ քաղցկեղի զարգացման վտանգը։

• Նյարդային համակարգի պաթոլոգիա

Վիտամինների անբավարարության պատճառով կարող են առաջանալ ջղաձգումներ և պերիֆերիկ (ծայրամասային) նեյրոպաթիա։

Ինչպե՞ս կարելի է ախտորոշել ցելիակիան

Թերապևտը կամ գաստրոէնտերոլոգը կարող են նշանակել նման հետազոտություններ՝

• Շճաբանական վերլուծություն, որի միջոցով արյան մեջ փնտրում են գլյուտենի հակամարմին

• Գենետիկ հետազոտություն, որն օգնում է հայտնաբերելու լեյկոցիտների հակածինները, որոնք բնորոշ են ցելիակիա հիվանդությանը

• Վերին Էնդոսկոպիա, երբ հիվանդի բերանի միջով ներմուծվում է մի տեսախցիկով խողովակ` աղիքները ուսումնասիրելու համար

 Անհրաժեշտության դեպքում նաև կատարում են հյուսվածքների բիոպսիա՝ հետագա վերլուծության համար:

• Կապսուլային էնդոսկոպիա

Հիվանդը կուլ է տալիս մի փոքրիկ պարկուճ` վիդեո տեսախցիկով, որն անցնում է մարսողական տրակտով, լուսանկարում և տվյալները փոխանցում համակարգչին:

Ինչպե՞ս բուժել ցելիակիան

Հիվանդությունից անհնար է մեկընդմիշտ ազատվել: Սրումների քանակը նվազեցնելու միակ միջոցը գլյուտենային խիստ սննդակարգի դիտարկումն է: Հետևաբար, պետք է խուսափել այն սննդից, որը պարունակում է ցորեն, տարեկան, գարի: Բացի թխվածքից, մաննի շիլայից և բլղուրից՝ գլյուտեն կա նաև հետևյալ մթերքներում:

• oսլա, կայունացուցիչներ և կոնսերվանտներ պարունակող արտադրանքներ,

• որոշ դեղամիջոցներ, վիտամինային և հանքային նյութերի հավելումներ,

• բուսական հավելումներ՝ նախատեսված սննդի համար,

• շրթներկ,

• Ատամի մածուկ և բերանի խոռոչի ողողման հեղուկ,

• սոսինձ՝ նախատեսված ծրարների համար,

• ծեփամածուկ,

Դիետայից բացի, բժիշկը կարող է վիտամիններ և հանքային հավելումներ նշանակել՝ օրգանիզմի համար օգտակար տարրերի անբավարարությունը լրացնելու համար:

 Աղբյուրը
 
 Բաժանորդագրվեք նաև մեր․ Տելեգրամյան ալիքին , Ֆեսբուքյան էջին, Ինստագրամյան էջին , Յութուբյան ալիքին